Araçlarda Diferansiyel Nedir Ne İşe Yarar?

Diferansiyel, motor gücünü tekerleklere ileten aktarma organları arasında yer alan ve özellikle virajlarda aracın dengeli bir şekilde hareket etmesini sağlayan bir mekanizmadır.
Araçların arka aksında (arkadan itişli modellerde) veya ön aksında (önden çekişli modellerde) bulunur.

Diferansiyelin Görevi

Araç düz yolda ilerlerken tekerlekler aynı hızda döner. Ancak virajlarda, iç taraftaki tekerlek daha kısa bir yol kat ederken dış taraftaki tekerlek daha uzun bir yol alır.
Tekerleklerin birbirinden bağımsız fakat uyumlu şekilde dönmesini sağlar.
Virajlarda yol tutuşu ve dengeyi artırır.
Lastik aşınmasını azaltır.
Sürüş konforunu geliştirir.

Diferansiyel Olmazsa Ne Olur?

Diferansiyel mekanizması olmasa, virajlarda tekerlekler aynı hızda dönmek zorunda kalır.
Lastikler sürtünmeden dolayı aşırı aşınır.
Direksiyon hâkimiyeti zorlaşır.
Mekanik aksamda kırılma ve aşırı yüklenme yaşanabilir.

Diferansiyel Arızası Neden Olur?

Diferansiyel arızası, araçların güç aktarım sisteminde önemli bir sorun oluşturur ve çeşitli nedenlerle meydana gelebilir. Bunlardan en yaygını, diferansiyel yağı seviyesinin düşmesi veya kalitesiz olmasıdır.
Yağ, diferansiyel dişlilerinin düzgün çalışmasını sağlayarak aşınmayı önler. Yağ seviyesi düşük veya kirli olduğunda, dişliler arasında sürtünme artar ve bu da aşırı ısınmaya yol açar. Aşırı yüklenme de diferansiyel arızalarına neden olabilir. Aracın kapasitesinin üzerinde yük taşımak, güç aktarım sistemini zorlar ve diferansiyel dişlilerinin bozulmasına yol açar.

Ayrıca, yol koşulları, ani sıcaklık değişimleri veya kaza sonucu meydana gelen darbeler de bu tür arızaların sebepleri arasında yer alabilir. Diferansiyel sistemindeki dişlilerin aşınması da zamanla güç iletimini engeller ve arızalara neden olabilir. Tüm bu nedenlerden dolayı, diferansiyel arızalarının erken tespiti büyük önem taşır. Ak Servis Bosch Car Service, aracınızın diferansiyel sistemini uzman kadrosuyla kontrol ederek, potansiyel arızaların önüne geçmeyi hedefler.

Diferansiyel Rulmanı Arızası

Diferansiyel rulmanı arızası, araçların güç aktarım sisteminde önemli bir sorun teşkil eder. Diferansiyel rulmanları, dişlilerin düzgün çalışmasını sağlayarak güç iletiminin sorunsuz gerçekleşmesine yardımcı olur. Bu rulmanlar, diferansiyel dişlilerinin dönmesini sağlar ve aşırı yüklenme, yetersiz yağlama veya zamanla gelen aşınma sonucu bozulabilir. Diferansiyel rulmanlarındaki arızalar genellikle gürültü, titreşim veya araçta anormal bir sürüş hissiyle kendini gösterir. Eğer rulmanlar aşınmışsa, araç sürüş esnasında uğultu ya da tıkırtı sesleri duyulabilir. Ayrıca, rulmanlarda hasar oluştuğunda aracın kontrolü zorlaşabilir ve direksiyon sertleşebilir.

Bu tür arızalar, zamanla diferansiyel dişlilerinin de zarar görmesine neden olabilir, bu da daha büyük maliyetli tamirleri gerektirebilir. Aracınızda bu tür belirtiler fark ettiğinizde, uzman bir serviste kontrol yaptırmak önemlidir. Ak Servis Bosch Car Service, diferansiyel rulmanı arızalarını tespit ederek, en uygun çözümü sunar ve aracınızın güvenliğini sağlar. Erken müdahale, daha büyük sorunların önüne geçilmesine yardımcı olur.

Diferansiyel Rulmanı Arızası

Diferansiyel arızalarının belirtileri nelerdir?

Diferansiyel arızası, araçların güç aktarım sisteminde ciddi sorunlara yol açabilir. Bu tür arızaların erken tespiti, daha büyük hasarların önüne geçmek için oldukça önemlidir. Diferansiyel arıza belirtileri genellikle sürüş sırasında fark edilir. En yaygın belirtilerden biri, aracın hareketi sırasında gelen anormal seslerdir. Özellikle uğultu, tıkırtı veya hırıltı gibi sesler, diferansiyel sisteminin düzgün çalışmadığının bir göstergesidir. Bu sesler, diferansiyel dişlilerinin aşınması veya rulmanların zarar görmesi nedeniyle ortaya çıkabilir.

Bir diğer belirti ise aracın sürüş dinamiklerinde yaşanan değişikliklerdir. Aracın direksiyonunun sertleşmesi, tekerleklerin zor dönmesi veya savrulma gibi problemler, diferansiyel arızalarına işaret edebilir. Ayrıca, aracın hızlanma sırasında veya dönüşlerde güç kaybı yaşaması da diferansiyel arızasının bir başka göstergesidir.

Diferansiyel arızalarının ilerlemesi, daha büyük hasarlara ve yüksek tamir maliyetlerine yol açabilir. Bu nedenle, herhangi bir şüphe durumunda uzman bir servise başvurmak, sorunun daha fazla büyümeden çözülmesini sağlar. Ak Servis Bosch Car Service, aracınızın diferansiyel sistemini titizlikle kontrol ederek, olası arızaların erken tespitini yapar.

Diferansiyel Neden Kırılır?

Diferansiyel, aracın genel hareketini ve yol tutuşunu sağlamak için oldukça önemli bir mekanizmadır. Ancak zamanla kullanım bağlı veya bazı olumsuz koşullar nedeniyle bu donanımlarda farklı arızalar ve kırılmalar meydana gelebilir. Diferansiyel neden kırılır? sorusunun yanıtı birkaç temel başlık altında toplanabilir.

  • Diferansiyelde kullanılan yağın kalitesiz olması, yanlış yağ seçilmesi veya yağ seviyesinin eksik/fazla olması dişlilerde aşınmaya, sürtünmeye ve sonunda kırılmaya yol açar. Ayrıca, keçelerdeki arızalar nedeniyle yağ sızıntısı oluşabilir ve bu durumda diferansiyel korumasız kalır, bu da kırılmalara davetiye çıkarır
  • Diferansiyel zorlanmaya bağlı olarak kırılabilir. Özellikle arazi şartlarında, yüksek tork altında ya da ani yüklenmelerde diferansiyel üzerindeki baskı artar ve yapı dayanıklılığını kaybedebilir.
  • Aracın alt bakım servislerinin düzenli yapılmaması, dişli ve yataklarda biriken kir ve partiküller nedeniyle diferansiyelin aşınmasına ve kırılmasına neden olabilir. Bakım aksatıldığında, dönüşlerde ve virajlarda diferansiyelden vuruntu sesleri gelebilir. Bu sesler genellikle yaklaşan bir kırılmanın habercisidir.
  • Araçla yapılan şiddetli çarpmalar, darbe ve kazalar diferansiyel yapısında fiziksel hasarlara neden olabilir. Özellikle ağır yük taşıyan araçlarda diferansiyel daha fazla zorlanır ve kırılma riski artar[4].

Diferansiyel neden kırılır? başlığı altında özetle; yanlış yağ kullanımı, yetersiz yağlama, aşırı zorlanma, düzenli bakım yapılmaması ve fiziksel darbeler en belirleyici unsurlardır. Bu arızalar fark edildiğinde, diferansiyelin durumuna göre tamir veya değişim yapılması gerekebilir

Defransiyel Ötmesi Neden Olur?

Defransiyel ötmesi, diferansiyel içindeki dişliler, rulmanlar ve ayar bileşenlerinde yağlama yetersizliği, aşınma veya hatalı ayar nedeniyle oluşan uğultu, ıslık, vınlama tarzı seslerdir. Bu ses genellikle hızla artar, gaz verince belirginleşir ve yükte (yokuş, çekiş) daha bariz duyulur.

Defransiyel Ötme Nedenleri

  • Diferansiyel yağı zamanla özelliğini kaybeder ya da kaçakla azalır; yetersiz film kalınlığı dişli yüzeylerinde sürtünmeyi artırarak ötme/uğultuya yol açar.
  • Ayna ve mahruti dişlilerinde pitting/aşınma oluştuğunda hızla orantılı uğultu artar; gazda artıp kesmede azalabilen karakteristik bir ses duyulur.
  • Yanlış boşluk veya hatalı temas izi, yükte dişli çarpması ve sürekli ötme yapar; doğru shim/pul ayarı gerekir.
  • Taşıyıcı ve pinyon (mahruti) rulmanı boşluk yaptığında hızla artan derin uğultu ve bazen titreşim oluşur; yükte ve yön değişiminde ses karakteri değişir.
  • Şaft mili uç dişlisi/pinyon aşınması veya pinyon ön yükünün kaçması ses yapabilir.
  • Sürtünme özellikleri uygun olmayan yağ, plakalı LSD’lerde titreme ve ses yapabilir.
  • Taşıyıcı iç dişlilerde ve aks yataklarında aşınma, dönme hızına bağlı ötme/ıslık benzeri ses üretebilir.

Defransiyel Ötmesinin Belirtileri

  • Hızla artan sabit uğultu
  • Gaz verince artıp gaz kesince azalan vınlama
  • Virajda belirginleşen ses
  • Soğukta fazla, ısınınca azalan ses

Defransiyel Ötmesinin Tamiri ve Çözüm

  • Doğru spesifikasyonda yağ değişimi ve kaçakların giderilmesi; düzenli aralıklarla yenileme.
  • Ayna-mahruti revizyonu veya değişimi: Aşınma ileri düzeydeyse takım halinde değişim ve yeniden ayar şarttır.
  • Rulman seti değişimi ve pinyon ön yükünün tork değerlerine göre ayarlanması.
  • Backlash ve temas izi optimizasyonu: Shim/pul ile dişli izinin kök–tepe ve itme–çekme yüzlerinde merkezlenmesi.
  • LSD’lerde üretici onaylı sürtünme katkılı yağ ve gerekirse balata/ara sac yenileme.

Önleyici Bakım Önerileri

  • Periyodik yağ değişimi: Kullanım ve üretici tavsiyesine göre periyodda değiştirin; ağır kullanımda aralığı kısaltın.
  • Kaçak takibi: Her bakımda keçeler ve havalandırmayı kontrol edin; azalan yağ ötmenin öncülüdür.
  • Sessizliğe duyarlı test sürüşü: Yeni başlayan defransiyel ötmesi erken fark edilirse dişli kurtarılabilir.
  • Doğru yağ spesifikasyonu: LSD’ler ve modern akslar için üretici onaylı sınıfı kullanın.

Kısacası, defransiyel ötmesi çoğunlukla yağlama sorunları, dişli-rulman aşınması ve hatalı ayardan kaynaklanır; erken teşhis ve doğru ayar/yağ ile maliyetli ayna-mahruti değişimlerinin önüne geçilebilir

 

Sıkça Sorulan Sorular

Diferansiyel arızalarının nedenleri nelerdir?

Diferansiyel arızalarının başlıca nedenleri arasında aşırı yüklenme, yetersiz yağ seviyesi ve yağ değişiminin ihmal edilmesi gibi faktörler bulunur. Aşırı yüklenme, diferansiyel dişlileri üzerinde gereksiz basınç oluşturarak aşınmalarını hızlandırabilir. Yağ seviyesinin yetersiz olması ya da kalitesiz yağ kullanımı ise, diferansiyelin düzgün çalışmasını engeller. Bu faktörler birleşerek, aracın parça ömrünü kısaltarak performans düşüklüğüne ve daha büyük mekanik sorunlara yol açabilir.

Diferansiyel arızaları aracın performansını nasıl etkiler?

Diferansiyel arızaları, aracın performansını ciddi şekilde etkileyebilir. Arıza olması durumunda, araçta titreşimler, sesler veya dengesiz hareketler gözlemlenebilir. Bu tür sorunlar, aracın hızlanma ve dönüş gibi temel sürüş yeteneklerinde azalmaya ve genel yol tutuş kararlılığının düşmesine neden olabilir. Yağlama eksikliği veya aşırı sürtünme gibi durumların sürekliliği, diferansiyel ve bağlantılı parçaların zamanla aşınmasına ve araçta daha büyük mekanik sorunların oluşmasına yol açabilir.

Diferansiyel arızası yolda bırakır mı?

Diferansiyel, aracın güç aktarım sisteminin önemli bir parçasıdır ve tekerleklere güç iletimini sağlar. Eğer diferansiyel arızalanırsa, bu durum aracın hareket etmesini engelleyebilir veya sürüş güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atabilir.

Diferansiyel arızası genellikle aşırı ısınma, yağ eksikliği veya dişli aşınması gibi sebeplerle başlar. Bu tür arızalar başlangıçta küçük belirtilerle kendini gösterebilir, ancak zamanla daha büyük sorunlara yol açar. Arıza ilerlediğinde, diferansiyel sisteminin işlevini yitirmesi sonucu aracın tahrik sistemine güç iletimi durabilir. Bu da aracın hareket etmesini engelleyebilir veya kontrol kaybına neden olabilir.

 

Diferansiyel arızası tamir edilmezse ne olur?

Diferansiyel, aracın sürüş dinamiklerini yöneten ve tekerlekler arasında güç dağılımını sağlayan kritik bir bileşendir. Diferansiyel arızası meydana geldiğinde hemen müdahale etmek önemlidir. Aksi takdirde, ciddi sorunlarla karşılaşabilirsiniz:

  • Performans Kaybı: Diferansiyel arızası, aracın yol tutuşunu ve manevra kabiliyetini olumsuz etkileyerek performans kaybına yol açar.
  • Aşırı Gürültü: Arızalı bir diferansiyel, genellikle uğultu veya vınlama gibi rahatsız edici seslerle kendini belli eder. Bu sesler zamanla artarak sürüş konforunu ciddi şekilde etkiler.
  • Lastik Aşınması: Güç dengesizliği tekerleklerin düzensiz şekilde aşınmasına neden olabilir. Bu da lastik ömrünün kısalmasına yol açar.
  • Yakıt Tüketimi: Arızalı bir diferansiyelin sebep olacağı güç kayıpları, motorun daha fazla çalışmasına ve yakıt tüketiminin artmasına neden olabilir.
  • Kapsamlı Hasar: Fark edilmeyen veya ihmal edilen arızalar, diferansiyelin tamamen hasar görmesine ve sonucunda maliyetli tamir veya değiştirme işlemlerine yol açabilir.

Bu sebeplerden dolayı, diferansiyel arızası gibi ciddi sorunları vakit kaybetmeden uzman bir teknik serviste tamir ettirmek aracınızın sağlığı ve güvenliği açısından son derece önemlidir.

Diferansiyel kilidi ne zaman kullanılır?

Diferansiyel kilidi, özellikle zorlu yol koşullarında ve off-road sürüşlerde araçların çekiş gücünü artırmak amacıyla kullanılan önemli bir sistemdir. Arazi araçlarında, kamyonetlerde ve bazı ticari araçlarda yer alan bu özellik, doğru zamanda kullanıldığında sürüş güvenliğini ve performansı ciddi oranda artırır.
Peki, diferansiyel kilidi tam olarak ne zaman kullanılmalı?
1. Kaygan ve Zorlu Zeminlerde

  • Çamur, kar, buz ve kum gibi düşük tutunma yüzeylerinde, tekerleklerden biri boşa döndüğünde diferansiyel kilidi devreye alınabilir. Bu sayede gücün iki tekerlek arasında eşit dağılması sağlanır ve aracın patinaj yapması önlenir.
  • Örneğin: Karda bir lastik kayarken diğerinin dönmemesi gibi bir durum varsa, diferansiyel kilidi her iki lastiğin aynı anda dönmesini sağlayarak çıkışı kolaylaştırır.
2. Engebeli Arazi Koşullarında
  • Off-road parkurlarında, çukurlar, büyük taşlar, eğimli yüzeyler veya dik çıkışlarda bir ya da daha fazla tekerleğin yerle temasını kaybetmesi halinde, diferansiyel kilidi kullanılarak aracın çekiş gücü korunur.
  • Bu sistem, tekerleğin boşa dönmesini engelleyerek gücü daha fazla tutunma sağlayan tekerleğe yönlendirir.
3. Tek Taraflı Yük Kaybı Yaşandığında
  • Eğer aracın bir tarafı daha alçakta ya da kaygan zeminde ise, güç diğer tarafa yönlenebilir. Diferansiyel kilidi sayesinde iki tekerlek de aynı hızda döner ve aracın sapması engellenir.
Diferansiyel kilidi kuru asfalt, beton zemin gibi yüksek tutunmalı yüzeylerde kesinlikle kullanılmamalıdır. Çünkü bu yüzeylerde her iki tekerleğin aynı hızda dönmesi direksiyon hakimiyetini zorlaştırır, lastik aşınmasına ve şanzıman hasarına yol açabilir.